آشنایی با فیلتر درایر
در سیکل برودتی قطعه‌ای به نام فیلتر درایر وجود دارد . وظیفه اصلی آن جذب رطوبت و ناخالصی‌هایی مثل خاک، روان ساز لحیم کاری و اسید تولید شده توسط رطوبت مبرد است. وجود رطوبت و ناخالصی در سیکل می‌تواند باعث آسیب به قطعات خصوصاً کمپرسور شود. ضمن اینکه رطوبت ممکن است با عناصر شیمیایی روغن کمپرسور یا مبرد وارد واکنش شده و موجب تولید اسیدهای قوی و ضعیف شود، که این اسید می‌تواند در قطعات کمپرسور ایجاد خردگی کند. برای تصفیه مبرد از رطوبت و ناخالصی‌ها از فیلتر درایر استفاده میشود. فیلتر درایر در قسمت‌های مختلف سیکل قابل استفاده است. عمدتاً آن را در خط مایع پس از کندانسور و قبل از شیر انبساط و هم در خط مکش قبل از کمپرسور نصب می‌کنند. به خاطر مضراتی ورود رطوبت برای ساختمان کمپرسور، از فیلتر درایر به عنوان یک جاذب رطوبت در سیستم استفاده میشود. این قطعه علاوه بر حذف کردن عامل رطوبت در خط لوله می‌تواند ذرات رسوب زا را نیز از سیستم حذف کند.
اهمیت استفاده از این قطعه در خط لوله
مبرد انواع روغن کمپرسور از لحاظ ساختار شیمیایی ممکن است تحت شرایطی خاص دچار تجزیۀ شیمیایی شده و کاربرد خود را از دست بدهد. این امر می تواند به خاطر ورود دیگر عناصر شیمیایی مثل رطوبت اتفاق بیفتد. همچنین دمای بالای سیستم می تواند باعث تجزیه ساختار شیمیایی سیال های جاری در کمپرسور گردد. مهم ترین واکنشی که ممکن است بر اثر ورود رطوبت به کمپرسور اتفاق بیفتد، تشکیل محلول اسیدی است. اسیدها خاصیت خورندگی دارند و می توانند به قطعات سیستم آسیب وارد کنند. تشکیل اسید در کمپرسور به خاطر شکستن ساختار و تجزیۀ مبرد یا روغن کمپرسور اتفاق افتاده و شامل اسیدهای ارگانیک و غیر ارگانیک می شود .
- اسیدهای غیر ارگانیک : اگر سیال مبرد دارای عناصر شیمیایی هالوژنی باشد، با ورود رطوبت به داخل کمپرسور، سیال مبرد تجزیه شده و تولید اسیدهای غیر ارگانیک می کند.
- اسیدهای ارگانیک : در برخی از کمپرسورها از روغن های ارگانیک استفاده می شود؛ که در صورت تماس روغن با رطوبت و اکسیژن در دماهای بالا ساختمان روغن از هم پاشیده شده و تولید اسید می کند. به این اسیدها اسیدهای ارگانیک گفته می شود.
نصب فیلتر درایر در مسیر خط لوله
وظیفۀ اصلی فیلتر درایر محافظت از روغن کمپرسور و مبرد است. این قطعه به گونه ای طراحی شده که رطوبت ورودی به دستگاه را تقریباً به صفر برساند و از ورود ذرات رسوب کننده به روغن و سیال مبرد جلوگیری کند. به همین خاطر باید از فیلتر درایر پیش از بخش ورودی استفاده کرد. به این خاطر آن را قبل از ورودی ساکشن مبرد نصب می کنند. عامل دیگری که سبب استفاده از فیلتر درایر در این بخش می شود، عامل گرماست. با افزایش دما، رطوبت نسبی سیستم کاهش یافته و در نتیجه میزان رطوبت جذب شده در رطوبت گیرها کاهش می یابد. در واقع گرما می تواند باعث ورود رطوبت به سیستم شود. به این خاطر باید این قطعه را در بخشی نصب کرد که مبرد در سردترین حالت ممکن به سر می برد؛ یعنی بخش ورودی به ساکشن یا مسیر برگشت از کمپرسور. جایی که سیال مبرد پس از عبور از کندانسور به حالت مایع در آمده و آمادۀ ورود به کمپرسور است. فیلتر درایر ها را باید به صورت عمودی روی خط لوله نصب کرد. دلیل این کار، استفاده از نیروی جاذبه زمین برای فیلتر کردن سیال مبرد است. طوری که سیال به خاطر وزنی که دارد از رطوبت گیر عبور کرده و آمادۀ ورود به کمپرسور گردد. این پایین بودن سرعت سیال در این حالت باعث تماس بیشتر سیال مبرد و فیلتر رطوبت گیر می شود.
انواع فیلتر درایر
فیلتر درایر ها انواع متفاوتی دارند که هر کدام کاربرد متفاوتی دارند. اغلب فیلتر درایر ها به صورت یک طرفه طراحی می گردند. به این معنا که در زمان نصب باید در جهت مشخصی روی خط لوله سوار شود. در غیر این صورت عملکرد آن مختل شده و رطوبت سیال مبرد را جذب نخواهد کرد. البته امروزه برخی از این قطعات به صورت دو جهته طراحی می شوند. برخی از مدل های محبوب این قطعه عبارت است از :
- فیلتر درایر خط مایع : معمول ترین نوع که روی جریان بازگشتی سیال مبرد نصب می شود.
- فیلتر درایر های دو جهته : همین طور که گفتیم، امروزه از فیلتر درایرهای دو جهته نیز گاهی در سیستم ها استفاده می شود. از فیلتر درایرهای دو جهته نیز می توان در خط مایع استفاده کرد. نکتۀ کلیدی دربارۀ فیلتر درایرهای دو جهته این است که در آن ها از یک شیر یک طرفه استفاده می شود. این کار به منظور اطمینان حاصل کردن از عملکرد فیلتر صورت می گیرد.
- فیلتر درایر های ترکیبی : فیلتر درایر ها ممکن است به دلایل خاصی روی سیستم نصب شوند. برای مثال ممکن است تنها وظیفۀ حذف رطوبت را برعهده داشته باشند. یا اینکه جهت حذف اسیدهای ضعیف یا ذرات جامد مورد استفاده قرار گیرند. گاهی هم از فیلتر درایرهای ترکیبی استفاده می شود.
انواع دیگری که برای فیلتر درایر ها مورد استفاده قرار می گیرد، بعضی از موادی که در ساخت آن مورد استفاده قرار می گیرند و جاذب رطوبت به حساب می آیند، عبارتند از :
- آلومینای فعال شده
- سیلیکا ژل
- سولفات کلسیم
- آلومینا ژل
- شبکۀ طراحی شده توری شکل در ابعاد مولکولی
نکات ایمنی
- زمانی که یک فیلتر درایر بر روی خط لوله استفاده می شود، باید به این موضوع دقت کرد که این قطعه نیز به مرور دچار اختلال عملکرد می شود. به شکلی که پس از یک مدت مشخص باید آن را تعویض کرد. برای مثال اگر افت فشار در فیتلر درایر از یک مقدار مشخصی فراتر رود، باید آن را تعویض کرد.
- برای نصب فیلتر درایرهای یک جهته، باید آن ها را طبق فلش درج شده روی فیلتر نصب کرد.
- جذب رطوبت در ساختمان رطوبت گیرها ممکن است به صورت شیمیایی و فیزیکی صورت بگیرد. گاهی ممکن است با دادن گرما به فیلتر درایر بتوان مجدداً آن را احیا کرد. اگر در توضیحات راهنمای فیلتر اشاره ای به این موضوع نشده باشد، نباید از این روش کمک گرفت.
- در انتخاب نوع فیلتر درایر باید به نوع سیال مبرد و روغن کمپرسور توجه داشت.
- سایت گلس قطعه ای است که بعد از فیلتر درایر نصب شده و مشخص کنندۀ میزان رطوبت ورودی به سیستم است. در سایت گلس ها معمولاً از یک شناساگر استفاده می شود. به طوری که اگر میزان رطوبت از مقدار مشخص شده فراتر رفت، سایت گلس تغییر رنگ داده و به رنگ زرد در آید. در این حالت باید فیلتر درایر را تعویض نمود.